Besin zehirlenmesine yol açan bakterilerin üremek için
et, süt, tavuk, yumurta gibi proteince zengin besinleri tercih ettikleri
bildirildi.
Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon
Hastalıkları Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Hande Aydemir,
toplum sağlığını yakından ilgilendiren besin zehirlenmelerinin bir
mikroorganizma veya buna ait toksinle bulaşan gıdanın yenmesinin
ardından ortaya çıktığını söyledi.
Kuluçka dönemleri besin zehirlenmelerine neden olan
mikroorganizmaların türüne göre 1 ile 72 saat arasında değişkenlik
gösterdiğini, ilk ortaya çıkan yakınmaların ise ishal, bulantı, kusma,
karın ağrısı, karında kramp gibi etkenler olduğunu anlatan Aydemir,
şöyle konuştu:
''Gıda zehirlenmeleri herkeste görülse de bebek, çocuk, yaşlı ve
gebeler daha duyarlıdır. Genellikle hafif seyirli, kendiliğinden
iyileşen hastalıklar olmasına rağmen bazı durumlarda besin türü ve
hastaya ait çeşitli faktörlere bağlı ağır seyredebiliyor, hatta ölümcül
olabiliyor. Besin zehirlenmelerinin büyük çoğunluğunu bakteriler
oluşturmakta. Besin zehirlenmelerine yol açan bakteriler üremek için et,
süt, tavuk, yumurta gibi proteince zengin besinleri tercih ediyor. Daha
çok oda ısısı, yüksek sıcaklık ve nemli ortamlarda çoğalma eğilimi
gösterirler. Besinleri dondurma işlemi bakterileri öldürmez. Kaynatma
ile bakterilerin birçoğu ölmesine rağmen sporları ve toksinleri yok
edilmeyebilir.''
-KULUÇKA DÖNEMİ-
Bakterilerle oluşan besin zehirlenmelerinin sık görülenlerinden
birinin stafilokok bakterisine bağlı olduğunu belirten Aydemir, şöyle
devam etti:
''Bu bakteri, şeker ve tuz içeren salam, kremalı yiyecekler,
mayonezli salatalar gibi besinlerin içinde yer alır. Bakteri, besin
üzerinde toksin oluşturur. Bu toksinin besinle birlikte alınmasıyla
hastalık ortaya çıkar. Kuluçka dönemi çok kısa olduğundan besinin
yenilmesinden 1-6 saat içinde bulantı ve kusmanın hakim olduğu hastalık
başlar. Bacillus cereus adı verilen bakteri de pilav, süt tozu, puding
ve kurutulmuş sebzelerde yer alır. Kısa kuluçka dönemi hastalıkta
bulantı ve kusma, uzun kuluçka dönemli hastalıkta ise sulu ishal ön
plandadır.''
-GIDA ZEHİRLENMELERİNE ETKEN BAKTERİ TÜRLERİ-
'Turist ishali' de denilen daha çok seyahat edenlerde görülen gıda
zehirlenmesini ''Enterotoksijenik Escherichia Coli'' adındaki bakterinin
meydana getirdiğini bildiren Aydemir, şunları söyledi:
''Salmonella bakterisi enfeksiyonları et, süt, yumurta gibi hayvan
kaynaklı ürünlerle bulaşır. İshal, yüksek ateş, bulantı, kusma gibi
şikayetler olabilir. Hastalık genellikle birkaç gün içinde kendiliğinden
geçer. Shigella da daha çok yüksek ateşle birlikte kanlı ishalle
seyreder. Bu da çeşitli gıdalarla insanlara geçmektedir. Clostridium
botulinum da toksiniyle besin zehirlenmesi yapan bir başka bakteridir.
Zamanında tedavi edilmediğinde ölümcül olabilmektedir. Bu bakteri
genellikle evde yapılan konserve türü yiyeceklerle bulaşır.''
-BESİN ZEHİRLENMELERİNDEN KORUNMA YÖNTEMLERİ-
Mikrobik besin zehirlenmelerinin çoğunda tedavi gerekmediğini, ancak
bulantı, kusma, ishali uzayan, fazla miktarda sıvı ve mineral kaybı
olanlarda destek tedavisine ihtiyaç olduğunu ifade eden Aydemir, şöyle
dedi:
''İshal kesen ilaçlar, bağırsak sistemiyle ilgili önemli başka
sorunlar oluşturabileceği için kullanılmamalıdır. Besin
zehirlenmelerinden korunmak için kişisel hijyen kurallarına dikkat
edilmeli, eller sık aralıklarla bol su ve sabunla sebze ve meyveler bol
temiz suda yıkanmalı. Yemekler yüksek ısıda iyi pişirilmei, hemen
tüketilmeyecekse buzdolabında saklanmalı, birden fazla sayıda
ısıtılmamalı ve kapların ağızları kapatılarak zararlı maddelerin
bulaşması önlenmeli. Et, tavuk, balık gibi gıdalar iyi pişmiş olarak
tüketilmeli, alınan ürünlerin son kullanma tarihine dikkat edilmelidir.
Pastörize edilmiş süt ve süt ürünleri tercih edilmeli, ambalajı bozulmuş
konserve türü yiyeceklerden sakınılmalıdır.''
Haber7
